Tin tức trên Vietnamnet, năm nay thời tiết khắc nghiệt, là năm nhuận và nhiều yếu tố khác tác động nên nhiều dân mua bưởi Diễn chuyên nghiệp nhận xét bưởi Diễn năm nay kém mã. Bưởi bị rám nhiều, quả nhỏ và ít hàng đẹp “tròn, vàng đậm, bóng”.

Chị Nguyễn Minh Lý, dốc Thọ Lão, Hà Nội, một tay chuyên buôn bưởi Diễn hàng cao cấp (hàng đẹp loại một, đúng vùng Diễn), chia sẻ: “Năm nay đặt bưởi Diễn hàng chuẩn khó quá. Đến thời điểm này, tôi vẫn chưa chọn đủ, đúng loại bưởi Diễn loại một cho khách đặt cọc trước cả tháng dù đã đi dò la khắp nơi. Nhà có ít thì không bán, dành để biếu tặng. Nhà có nhiều thì cũng ít quả đẹp, hoặc đẹp thì cũng đã bị đặt cọc mất rồi. Đến vỡ kế hoạch mất thôi”.

Hiện không nhà vườn nào tại khu vực Diễn còn bưởi để bán. Giá loại quả đặc sản này trước Tết hai tháng, mua tại vườn, đã lên đến 50.000-60.000 đồng/quả. Tuy nhiên, thương lái đã sớm đổ về tận vườn vét hàng khiến người có nhu cầu đành phải tìm đến khu vực lân cận.

Ông Nguyễn Văn Phú, người làng Diễn, cho biết: “Trước, gia đình tôi cũng bán buôn, nhưng giờ con cháu đã bán qua mạng. Người ta đã đặt hàng từ lâu. Chúng tôi đã nhận tiền, hẹn 5/12 âm lịch sẽ đồng loạt hái quả. Thường thì bưởi Diễn không đủ để bán, đặc biệt vào những dịp Tết Nguyên đán, Trung thu. Chủ yếu là người quen, nhiều khách ở Hà Nội chỉ cần gọi điện là xe chở lên tận nơi. Mỗi năm bình quân một gia đình thu hoạch hàng vạn quả".

Ông Phú cũng mách cách chọn bưởi Diễn ngon: Bưởi Diễn ngon là quả vừa phải, bẹt, cầm nặng, chắc tay, vỏ mỏng. Ngày nay đã có rất nhiều nơi nhân giống bưởi Diễn nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng, song bưởi Diễn trồng ở nơi khác không thể ngon bằng bưởi Diễn được trồng trên chính mảnh đất Phú Diễn, Từ Liêm thuở xưa.

Tại các khu vực ngoại thành rìa trung tâm bưởi Diễn như khu vực đại lộ Thăng Long, các làng huyện Hoài Đức... giá bưởi Diễn rẻ hơn nhiều, giá trung bình chỉ 35.000 đồng/quả. Tại đây, nhiều vườn cắt quả muộn, chỉ trước Tết 1 tháng. Tuy không ngon bằng nhưng bưởi giống Diễn trồng khu vực lân cận đảm bảo chất lượng nên vẫn hút khách.

Anh Thắng, một người buôn bán trên mạng, đang chào bán bưởi Diễn với ba mức giá 35.000 đồng, 70.000 đồng và 100.000 đồng/quả. Anh cũng chia sẻ cách chọn bưởi ngon: “Nếu đã là bưởi Diễn, bạn không nên ham quả to. Bưởi càng già cây, quả càng nhỏ, thậm chí chỉ to gấp rưỡi quả cam sành.

Những quả chắc nặng, vỏ mỏng, có rám nắng luôn ngon, ngọt hơn rất nhiều những quả vàng tươi. Một cách để bưởi đậm hơn chính là để bưởi xuống nước khoảng 1 tháng trước Tết, thay vì mua tại cây và ăn ngay sau khi hái”. Anh Thắng cho rằng, nếu không mua được bưởi Diễn gốc, người mua vẫn có thể áp dụng cách chọn quả như vậy đối với bưởi trồng ở khu vực lân cận.

Nguồn gốc bưởi Diễn

Bưởi Diễn vốn là một đặc sản đãi khách vào những dịp lễ, Tết cổ truyền của dân tộc bởi hương vị thơm ngon, hấp dẫn mà không phải loại quả nào cũng có được. Cho đến giờ, nguồn gốc của thứ quả quý này vẫn chưa có sự thống nhất. Có người nói, bưởi Diễn có nguồn gốc từ bưởi Đoan Hùng (Phú Thọ) sau đó được đưa về trồng tại Phú Diễn (Từ Liêm, Hà Nội).

Cũng lại có một giai thoại nói rằng, dưới triều Nguyễn, làng Vàng (nay là thôn Đức Diễn - xã Phú Diễn - Từ Liêm - Hà Nội) có ông Trinh làm quan triều đình tới hàm bát trụ. Một Tết, về thăm làng, ông mang theo bưởi để đãi khách, mọi người ăn thấy rất ngon bèn lấy hạt đem gieo và dần dần nó trở thành thứ quả đặc sản nức tiếng.

Dù nguồn gốc thế nào đi nữa thì sự thơm ngon đặc biệt của loại quả này chẳng ai có thể phủ nhận được. Bưởi Diễn có quả tròn, vỏ quả nhẵn, khi chín màu vàng cam, cầm nặng tay. Khối lượng trung bình từ 0,8 - 1kg, ăn có vị ngọt và mùi thơm đặc trưng. Bưởi Diễn khi mới hái xuống có vị hơi he. Chỉ cần để một thời gian, khi “xuống nước” sẽ hết he, chỉ còn vị ngọt đậm.

Bưởi Diễn chỉ có vào dịp tết, nó có màu vàng, có một mùi hương đặc trưng, bưởi ăn ngọt dịu, mát, ngoài ra vỏ của nó rất mỏng, múi mọng nước và rất đều. Bưởi Diễn là một trong những những món quà ngày tết của người Hà Nội xưa và nay. Nhưng bây giờ, kinh tế thị trường, loại quả này không còn được trồng nhiều như trước, muốn ăn được bưởi đúng gốc Diễn, thì phải về vườn đặt từ tháng 10, tháng 11 âm lịch may ra mới có.

Khác với nhiều loại bưởi khác phải thưởng thức lúc còn tươi, bưởi Diễn phải chờ đến lúc héo ăn mới ngon. Bưởi Diễn có thể để đến tháng 3, tháng 4 năm sau, khi vỏ bưởi héo, chỉ còn như một tờ giấy mỏng. Lúc đó, khi bổ quả bưởi ra, tôm bên trong vàng óng, mọng nước như vừa thu hoạch từ trên cây xuống.

Trung bình mỗi cây bưởi lâu năm cho tới 80 -100 quả. Riêng tại làng Phú Diễn (Từ Liêm) nhà ít cũng có đến hơn chục cây, nhà nhiều thì có đến vài trăm cây được trồng xen với các loại cây ăn quả khác như đu đủ, ổi.

Theo các nghiên cứu của các nhà khoa học, trong mỗi quả bưởi Diễn chứa nhiều vitamin như A, C, B1 và B2, trong đó lượng vitamin C cao gấp bốn lần quả lê. Các thành phần dinh dưỡng khác nhiều ngang bằng cam, quýt..

Thời gian thu hoạch bưởi bắt đầu từ cuối tháng 10 âm lịch cho tới hết tháng Chạp, tất cả để phục vụ cho Tết âm lịch. Mỗi quả bưởi tại vườn có giá bán 50 – 60.000 đồng. Giá bán lẻ ở ngoài chợ khoảng 60 – 70.000 đồng/quả.

Quả bưởi chín có màu vàng đều. Nếu không thu hoạch sớm, bưởi sẽ khô, ít nước.

Do hiệu quả kinh tế cao so với các loại cây trồng khác, bưởi Diễn được trồng ở khá nhiều vùng khác như Hà Nam, Hưng Yên, Bắc Giang. Chỉ tính riêng ở huyện Đan Phượng, Hà Nội có hơn 300ha bưởi Diễn.